Czy system premiowania stosowany w firmie wpływa na zwiększenie motywacji do pracy?

Ogólnopolskie Wynagrodzeń

USA: mediany wynagrodzeń pracowników w różnym wieku

20 lat 20 000

30 lat 40 000

40 lat 50 000

50 lat 51 000

60 lat 53 000

* rocznie w USD

Stefa premium

Sprawdź co zyskasz wykupując pełny dostęp do naszego portalu

Sprawdź, ile zarabia:

Programista CNC 5200 PLN
Inżynier elektronik 6200 PLN
Marketing Specialist 4970 PLN
Pedagog szkolny 3590 PLN
Pakowacz 3170 PLN
Lekarz ginekolog 6310 PLN
Stylistka modowa 3580 PLN
Posadzkarz 4650 PLN
Sekretarz gminy 8410 PLN
Wiertacz w drewnie 4400 PLN
Ogólnopolskie badanie satysfakcji z pracy

Zajmujesz się zawodowo wynagrodzeniami?
Zapraszamy Cię do strefy przeznaczonej dla profesjonalistów.

Zróżnicowanie płac - różnice w strukturze i rozpiętości płac pracowników na zbliżonych do siebie stanowiskach.

pozwala na porównanie 43 wskaźników w następujących obszarach

Artykuły

Zarobki polskich nauczycieli

11.04.2012 Teresa Hantz
Niniejszy artykuł przedstawia i charakteryzuje system wynagradzania nauczycieli w Polsce. Pensje nauczycieli składają się z wynagrodzenia zasadniczego, regulowanego ustawą, oraz dodatków, których wysokość ustalana jest na szczeblu gminy. Powoduje to duże rozpiętości płac pomiędzy nauczycielami o takim samym stażu pracy, wykształceniu i stopniu awansu zawodowego. Jest to również powodem dużych problemów w ustaleniu średniej płacy w tym zawodzie. W 2010 roku średnie wynagrodzenia nauczyciela w Polsce wynosiło 2 527 PLN. Artykuł zawiera 2 wykresy.
W 2011 roku data 1 września oznaczała dla nauczycieli nie tylko koniec wakacji i powrót do szkolnych obowiązków. W pracy oprócz biurek, tablic oraz kwiatu polskiej młodzieży czekało na nich nowe rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 18 lipca 2011 roku.

Wraz z nadejściem nowego roku szkolnego zmieniły się minimalne stawki wynagrodzenia nauczycieli w Polsce. Dla tej grupy zawodowej oznacza to 7% wzrost płac – co w przypadku wynagrodzeń zasadniczych wiąże się, zależnie od stopnia awansu zawodowego, z podwyżką w wysokości od 95 do 196 PLN.

Wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli
w zależności od stopnia awansu zawodowego (2011 rok)

Wykres

Źródło: Dz.U. 2011 nr 161 poz. 967



Jaka praca taka płaca?


Nauczyciel jest zawodem dość specyficznym jeśli chodzi o wycenę wartości jego pracy. O ile w przypadku innych profesji premie i podwyżki związane są z efektami pracy, o tyle w wypadku nauczyciela trudno jest je zmierzyć (np. w postaci wyników sprzedaży, pozyskanych klientów itp.). Stąd też założenie, że jego efektywność, wiedza i kompetencje rosną wraz ze stażem pracy. Jak jednak zaznacza ZNP, płace w sektorze publicznym wzrastają znacznie wolnej aniżeli w prywatnym.
Zgodnie z treścią Karty Nauczyciela, wynagrodzenie nauczyciela składa się z:
  1. wynagrodzenia zasadniczego,
  2. dodatków (za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego oraz za warunki pracy),
  3. wynagrodzenia za nadgodziny i zastępstwa,
  4. nagród i innych świadczeń.

Największe kontrowersje budzi jednak nie zwiększona płaca zasadnicza, ale pozostałe elementy wynagrodzenia.

Ile naprawdę zarabia nauczyciel?


Na to pytanie nie da się jednoznacznie odpowiedzieć. Poza ustawową płacą zasadniczą, wysokość dodatków nie jest dla wszystkich nauczycieli jednakowa. Uposażenie tej grupy zawodowej zależy od typu szkoły (podstawowa, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne), ilości jej oddziałów a także lokalizacji. Do kwoty średniego wynagrodzenia nauczyciela wlicza się poza tym tzw. „trzynastka”, która również znacząco zmienia wielkość średnich miesięcznych dochodów czy dodatki przyznawane tylko raz w życiu zawodowym (np. odprawa emerytalna).

Po 1 września 2011 roku średnie wynagrodzenie brutto nauczycieli kształtuje się następująco: 4 817 PLN dla nauczyciela dyplomowanego (wcześniej 4 502 PLN), 3 770 PLN dla nauczyciela mianowanego (wcześniej 3 523 PLN), 2 906 PLN dla nauczyciela kontraktowego (wcześniej 2 716 PLN). Nauczyciel stażysta średnio zarabia 2 618 PLN (przed 1 września było to 2 447 PLN). Trzeba jednak pamiętać, że kwota średniego wynagrodzenia brutto to szacunek teoretyczny. Nauczyciele mogą zarabiać poniżej lub powyżej tego progu, a w wielu placówkach płace nie osiągają wysokości wyliczonej średniej.

Niezdrowy system wynagradzania


O wysokości dodatków do wynagrodzenia zasadniczego decyduje gmina. Mogą one sięgać kilku, a nawet kilkuset procent kwoty bazowej (rzadko i tylko w przypadku dyrektorów placówek z licznymi oddziałami). Im bogatsza gmina, tym wynagrodzenie nauczyciela jest potencjalnie wyższe. Dodatek funkcyjny dla dyrektora szkoły (jego wielkość zależy głównie od rodzaju placówki i liczby jej oddziałów) w Warszawie wynosi od 600 do 2 600 PLN. Dyrektor szkoły w Gdańsku może dostać równie atrakcyjny dodatek – od 1 050 do 2 510 PLN, w Sieradzu od 450 do 1 600 PLN, w Rzeszowie od 300 do 1 500 PLN, zaś w Częstochowie od 410 do 800 PLN. Dodatki funkcyjne dla wychowawców klas wynoszą od 50 do 200 PLN.

Jeszcze bardziej zróżnicowane są wielkości dodatków motywacyjnych. Ich stawki podawane są zazwyczaj jako procent wynagrodzenia zasadniczego lub kwoty bazowej, określanej w ustawie budżetowej. Licząc szacunkowo wysokość takiego dodatku dla nauczyciela kontraktowego, najwięcej może on dostać we Wrocławiu – nawet 1 900 PLN. Dodatek motywacyjny w Częstochowie wynosi od 79 do 419 PLN, w Krakowie od 45 do 674 PLN, zaś w Sieradzu od 70 do 90 PLN. Trzeba pamiętać jednak, że otrzymanie takiego dodatku wiąże się ze spełnieniem szeregu warunków, zaś jego górna granica jest bardzo rzadko możliwa do osiągnięcia, szczególnie jeśli nauczyciel nie piastuje dodatkowych funkcji.

Obecny system wynagradzania stworzył niezdrową i niedobrą sytuację – komentuje sprawę nauczyciel z Częstochowy – Wielokrotnie zdarza się, że zarobki nauczyciela, np. dyplomowanego w jednej szkole są zupełnie różne od zarobków nauczyciela o analogicznym stopniu zawodowym, stażu pracy i wykształceniu w innej placówce. Różnica ta spowodowana jest nie wkładem jego pracy i poświęceniem, ale wielkością nakładów na oświatę miasta lub gminy, w której pracuje.

Polscy nauczyciele w unijnym ogonku


Komisja Europejska w wydanym przez siebie raporcie zbadała zarobki nauczycieli w Unii Europejskiej w roku szkolnym 2009/2010. Chociaż nie dla wszystkich państw udało się zebrać dane, to i tak płace polskich nauczycieli pozostają daleko poza unijną średnią. Gorzej zarabiają tylko łotewscy i rumuńscy pedagodzy, porównywalne płace są na Węgrzech, w Czechach i Słowacji. Rekord w skali Europy ustanowił Luksemburg – roczna pensja zasadnicza nauczycieli wynosiła tam od 72 332 do 125 671 EUR brutto (średnio 101 471 EUR), drugie miejsce zajął Liechtenstein (od 65 961 do 107 053 EUR ). Na trzecim miejscu uplasowały się pensje niemieckich nauczycieli, którzy zarabiali wtedy „tylko” od 42 148 do 57 882 EUR rocznie. Dla porównania, polski nauczyciel zarobił w tym okresie od 5 024 do 8 448 euro.

Roczne wynagrodzenie zasadnicze brutto nauczycieli uczących w gimnazjum
(lub szkołach o analogicznym poziomie) w poszczególnych krajach UE (w EUR)

Wykres

Źródło: Teachers and School Heads Salaries and Allowances in Europe 2009/10, Eurydice Network



„Nauczyciele mają za mało pracy”


Tegoroczny raport OECD badający stan edukacji w 2009 roku wzbudził w mediach wielką burzę. Według zebranych w nim danych, polski nauczyciel statystycznie spędza przy tablicy 489 godzin rocznie. Wyliczono więc, że dziennie daje to niecałe 3 godziny. Wskaźnik ten obrazuje czas spędzony przez nauczyciela na zajęciach w klasie. Jeśli chodzi o całościowy wymiar jego godzin pracy, jest on w poszczególnych krajach regulowany w różny sposób.
Tygodniowy czas pracy nauczyciela w Polsce wynosi 40 godzin. Pensum (czyli czas „przed tablicą”) to, w zależności od stanowiska i rodzaju placówki, od 18 do 30 godzin. 1 do 2 godzin w tygodniu nauczyciel musi poświęcić na zajęcia dodatkowe, uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów (np. koła naukowe). Jak podaje w swoim oświadczeniu ZNP, czas pracy nauczyciela, poza pensum, uwzględnia także przygotowywanie zajęć, wspomniane zajęcia dodatkowe, poprawę i ocenę prac, prace organizacyjne i administracyjne, pracę z rodzicami, czynności związane z życiem szkoły czy współpracę z innymi nauczycielami i stażystami.

OECD stworzyła także drugie zestawienie – całościowego czasu pracy nauczyciela. Chociaż liczba godzin, jaką polscy nauczyciele spędzają przed tablicą, jest jedną z niższych w badaniu, to po uwzględnieniu wszystkich przepracowanych godzin osiągają oni wyniki bardzo zbliżone do średniej. W Hiszpanii na przykład nauczyciel spędza przed tablicą 880 godzin (więcej niż średnia OECD), ale jego całościowy czas pracy (1425 godzin) jest niższy niż czas pracy polskiego pedagoga (1480 godzin).

Nauką i pracą nie wszyscy się bogacą


Trzeba pamiętać, że gwarantowaną płacą dla nauczyciela jest tylko wynagrodzenie zasadnicze. To czy w danej placówce będzie on zarabiać na poziomie wyliczonych średnich (lub poniżej/powyżej) zależy od rezultatów negocjacji płacowych na poziomie lokalnym. Jak wynika z Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń, przeprowadzonego przez Sedlak & Sedlak w 2010 roku, szkolnictwo, obok kultury i sztuki, należy do najgorzej opłacanych branż w kraju. Mediana wynagrodzenia całkowitego nauczycieli wynosiła 2 100 PLN brutto.


Bibliografia
1. Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19 Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela
2. Dz.U. 2011 nr 161 poz. 967 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 lipca 2011 r
3. Ile pracuje nauczyciel? ZNP odpowiada DGP, „Głos nauczycielski”, dostępny w Internecie: www.glos.pl
4. Oświadczenie ZNP, dostępne w Internecie: www.znp.edu.pl
5. Raport OECD Education at a Glance 2011: OECD Indicators
6. S. Borkowska, Strategie wynagrodzeń, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006
7. Teachers and School Heads Salaries and Allowances in Europe 2009/10, Eurydice Network, dostępny w Internecie: www.eacea.ec.europa.eu
8. Uchwała nr 604/LII/2009 Rady Miasta Częstochowy z dnia 10 grudnia 2009 r
9. Uchwała nr LII/1581/2009 Rady Miasta Stołęcznego Warszawy z dnia 9 kwietnia 2009 r.
10. Uchwała nr LXV/842/09 Rady Miasta Krakowa z dnia 4 marca 2009 r.
11. Uchwała Nr XXXII/906/09 Rady Miasta Gdańska z dnia 29 stycznia 2009 r.
12. Uchwała Nr XXXIV/783/2009 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 19 marca 2009 roku
13. Uchwała nr XXXVI/314/2009 Rady Miejskiej w Sieradzu z dnia 29 października 2009r.
14. Uchwała Rady Miejskiej Białegostoku nr LX/787/10 z dnia 25.10.2010 r.
15. Uchwała Rady Miejskiej Wrocława nr XXXIII/1125/09 z dnia 23 kwietnia 2009 r.
Teresa Hantz
Przypominamy, że zgodnie z pkt 2.6 - 2.7 regulaminu kopiowanie, przetwarzanie i wykorzystywanie tekstów oraz danych portalu w innych celach niż do użytku osobistego wymaga pisemnej zgody redakcji.
Wynagrodzenie brutto - ile to jest netto?

Wszystkie podane w artykule stawki wynagrodzeń są kwotami brutto. Zawierają potrącane od pensji składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Kalkulator brutto - netto pozwala na szybkie przeliczenie podanych stawek na pensję, którą pracownik otrzyma "na rękę".