Podsumowanie Raportu płacowego Sedlak & Sedlak 2013

Niniejszy tekst powstał w oparciu o wyniki Raportu płacowego Sedlak & Sedlak 2013 . Dane pochodzą z 332 zakładów i dotyczą wynagrodzeń 136 257 pracowników. W raporcie zaprezentowano analizy dla pięciu szczebli zatrudnienia (zarząd/władze firmy, kadra menedżerska, specjaliści, pracownicy wsparcia oraz pracownicy fizyczni. Do zarządu/władz firmy zaliczono prezesów i dyrektorów generalnych oraz dyrektorów jednostek biznesowych. Do kadry zarządzającej włączono dyrektorów pionów (poziom niższy i wyższy), kierowników (poziom niższy i wyższy) oraz liderów zespołu. W raporcie przedstawiono analizy dla 366 stanowisk.

Dane prezentowane w poniższym artykule pochodzą z części ogólnej raportu, która dotyczy wynagrodzeń na poszczególnych szczeblach zatrudnienia. Wymienione wyżej szczeble zostały podzielone na 17 poziomów, które opisane są szczegółowo w dalszej części artykułu. Wszystkie przedstawione stawki płac są kwotami brutto wyrażonymi w PLN. Prezentując analizy wynagrodzeń, posłużono się pierwszym i trzecim kwartylem oraz medianą. W przedziale znajdującym się między kwartylami mieści się 50% obserwacji, nazywamy go również przedziałem rynkowym. Mediana natomiast to wartość poniżej i powyżej której znajduje się połowa obserwacji.

Dane ogólne

W Raporcie płacowym Sedlak & Sedlak 2013 zaprezentowano analizy na podstawie danych ponad 40 000 specjalistów i blisko 80 000 pracowników fizycznych. W tabeli 1. przedstawiono wynagrodzenia podstawowe oraz zmienne pracowników zaliczanych do tych grup. Jak wynika z tabeli, wysokość wynagrodzenia jest ściśle związana z poziomem stanowiska, a zatem z kombinacją doświadczenia i umiejętności, jaką zajmujący dane stanowisko pracownik powinien posiadać. Najniżej opłacani są początkujący pracownicy fizyczni, czyli osoby nie posiadające doświadczenia na danym stanowisku lub będący w trakcie okresu przygotowującego do samodzielnej pracy. W tej grupie płaca podstawowa połowy badanych osób mieści się w przedziale od 1 831 PLN do 2 672 PLN. Wyraźnie rosną wynagrodzenia w grupie doświadczonych pracowników fizycznych. Osoby te, posiadające niezbędną wiedzę i umiejętności do samodzielnej pracy na stanowisku, zarabiają najczęściej w przedziale między 2 287 PLN a 3 342 PLN. Najwyższe wynagrodzenia w gronie pracowników fizycznych otrzymują brygadziści. Są to osoby, które oprócz pracy fizycznej odpowiedzialne są za koordynację działań niewielkiej grupy pracowników. Wynagrodzenia podstawowe połowy z nich mieszczą się w przedziale między 2 800 PLN a 4 224 PLN. Jeżeli przyjrzymy się wynagrodzeniom zmiennym (liczonym jako procent wynagrodzenia podstawowego) oferowanym pracownikom fizycznym zauważymy, że osiągają one zbliżoną wartość na poszczególnych poziomach. Najniższa wartość – 9% – występuje wśród początkujących pracowników fizycznych. Pracownicy doświadczeni oraz brygadziści otrzymują w ruchomych składnikach wynagrodzenia premie na poziomie 11% płacy podstawowej. Należy podkreślić, że do tego rodzaju wynagrodzenia zaliczamy wszelkie elementy (premie, prowizje, nagrody), które zależą od indywidualnych i zespołowych wskaźników (najczęściej wydajnościowych i jakościowych) oraz od subiektywnej oceny przełożonego.
Analizując dane o wynagrodzeniach specjalistów przenosimy się na wyższy pułap płacowy.
Jak pokazują dane, młodsi specjaliści – osoby, które rozpoczynają pracę na danym stanowisku, posiadają teoretyczną wiedzę z danej dziedziny, ale brak im doświadczenia, a zadania wykonują pod okiem bardziej doświadczonych kolegów – otrzymują wynagrodzenie podstawowe w przedziale 2 665 – 3 800 PLN. Dodatkowo mogą liczyć na zmienne elementy wynagrodzenia, które osiągają przeciętną wartość 7% wynagrodzenia zasadniczego. Kolejny wyższy szczebel stanowiska to doświadczeni specjaliści. Są to osoby, które samodzielnie wykonują rutynowe obowiązki. Działania te są powtarzalne, o średnim stopniu trudności i nie wymagają stałego raportowania do przełożonego. Pracownicy w tej grupie otrzymują płacę podstawową na poziomie od 3 425 PLN do 4 955 PLN. Ponadto ich dodatkowe zmienne składniki płacy osiągają wartość 8% wynagrodzenia podstawowego. W gronie specjalistów najwyższe wynagrodzenia otrzymują osoby na poziomie „starszy”. Posiadają one rozległą wiedzę specjalistyczną. Samodzielnie wykonują zadania o dużym stopniu trudności. Mogą też szkolić mniej doświadczonych pracowników. Zarobki najbardziej doświadczonych specjalistów wynoszą między 4 700 a 6 920 PLN. Płaca zmienna, podobnie jak w przypadku doświadczonych specjalistów, osiąga wartość 8%.

Wynagrodzenia w firmach polskich i zagranicznych

Pochodzenie kapitału firmy to jeden z czynników najsilniej wpływających na poziom wynagrodzenia. Niezmiennie od lat, wynagrodzenia w firmach zagranicznych są o kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt procent wyższe od płac oferowanych przez rodzime organizacje. W tabeli nr 2 zaprezentowano dane dyrektorów oraz pracowników szeregowych, aby pokazać jak zmienia się to zróżnicowanie na odległych od siebie szczeblach zatrudnienia. Zgodnie z poniższymi danymi, wynagrodzenie całkowite (płaca podstawowa plus stałe dodatki plus premie i nagrody) doświadczonego pracownika fizycznego zatrudnionego w polskim przedsiębiorstwie wynosi od 2 402 do 3 256 PLN. Ten sam pracownik, przenosząc się do firmy zagranicznej, może liczyć na wynagrodzenie w przedziale od 2 828 do 3763 PLN. Oznacza to, że dolna granica przedziału rynkowego (1 kwartyl) jest o 18% wyższa w firmie zagranicznej. Podobną sytuację obserwujemy na poziomie brygadzisty. Omawiana różnica wynosi w tym przypadku 19% na korzyść firm zagranicznych. Dysproporcje wynagrodzeń w firmach o różnym kapitale powiększają się na wyższych szczeblach zatrudnienia. Jeżeli przyjrzymy się wynagrodzeniom dyrektorów pionu DI (osoby zarządzające pionem w organizacji, składającej się z jednej jednostki np. zakład, oddział) zauważymy, że rynkowe zarobki osób zatrudnionych w firmach zagranicznych zaczynają się na poziomie o 60% wyższym od płac oferowanych przez polskie przedsiębiorstwa. Nie inaczej jest na poziomie dyrektora pionu DII (osoby zarządzające pionem w złożonej, wielozakładowej organizacji, raportują do nich dyrektorzy (DI) z poszczególnych zakładów). Wynagrodzenia całkowite na tym szczeblu w firmach zagranicznych zawierają się w przedziale od 23 000 do 33 960 PLN, podczas gdy płace oferowane w firmach polskich najczęściej osiągają wartość między 16 194 a 36 197 PLN. Do ciekawych wniosków można dojść analizując rozpiętość przedziału rynkowego względem jego dolnej granicy ((q3-q1)/q1). Okazuje się, że wskaźnik ten osiąga znacznie większą wartość w firmach polskich. W przedsiębiorstwach zagranicznych jego wartość dla kadry zarządzającej osiąga przeciętnie poziom 48%, a dla specjalistów 44%. Wynagrodzenia w rodzimych organizacjach są znacznie bardziej rozproszone, co skutkuje wzrostem wartości wskaźnika do 50% w przypadku specjalistów i aż do 80% w przypadku kadry zarządzającej. Oznacza to, że polityka płacowa w firmach zagranicznych charakteryzuje się większą spójnością i uporządkowaniem.

Wynagrodzenia w firmach o różnej wielkość

Kolejnym silnie wpływającym na poziom wynagrodzenia czynnikiem jest wielkość firmy. W raporcie płacowym Sedlak & Sedlak mierzona jest ona dwiema miarami. Pierwsza to średnie zatrudnienie w firmie w roku poprzedzającym badanie. Druga to przychody netto ze sprzedaży (pozycja A w rachunku zysków i strat).
Na przykładzie wybranych poziomów kadry zarządzającej, na wykresie 1. zaprezentowano zróżnicowanie wynagrodzeń całkowitych w firmach o różnej wielkości zatrudnienia. Analizując te dane zauważamy, że rynkowe wynagrodzenie liderów zespołu (najniższy poziom zarządzania, do którego zaliczamy team leaderów, koordynatorów, mistrzów itd.) zatrudnionych w najmniejszych firmach najczęściej osiąga wartość od 4 357 PLN do 6 100 PLN. Jeżeli spojrzymy na tę samą grupę pracowników w firmach największych (powyżej 1 000 pracowników) okaże się, że ich rynkowe wynagrodzenia wzrastają do poziomu między 4 806 PLN a 7 207 PLN.
Nie inaczej sytuacja wygląda w gronie kierowników na poziomie niższym (KI). Są to pracownicy średniego szczebla zarządzania, kierujący niewielkimi działami lub zarządzający nieskomplikowanymi procesami. Wykonują zadania operacyjne i rzadko mają wpływ na ustalanie planów działu. Dolna granica rynkowego przedziału wynagrodzenia w tej grupie wynosi od 5 791 PLN w małych firmach do 7 218 PLN w firmach największych.



Podobne zależności obserwujemy analizując dane o wynagrodzeniach w firmach osiągających różnej wielkości przychody ze sprzedaży. Niezależnie od poziomu (początkujący, doświadczony, brygadzista), wynagrodzenia pracowników fizycznych są tym wyższe, im wyższe są przychody organizacji. Zależność między przychodami a wynagrodzeniem jest tak silna, że płace pracowników mniej doświadczonych (poziom początkujący) w firmach o największych przychodach są wyższe od płac oferowanych bardziej doświadczonym pracownikom w firmach o niższych przychodach. Dla przykładu dolna granica przedziału rynkowego początkującego pracownika fizycznego w firmach największych (powyżej 1 000 mln przychodu) wynosi 2 542 PLN, podczas gdy rynkowe płace doświadczonych pracowników fizycznych w firmach najmniejszych (do 100 mln przychodów) zaczynają się od poziomu 2 362 PLN (wykres 2.).

Podwyżki wynagrodzeń w różnych branżach

Poza aktualnymi danymi o wysokościach płac na różnych stanowiskach czy szczeblach zatrudnienia, w raporcie zaprezentowano analizy podwyżek wynagrodzeń. Zagadnienie to badane jest w dwóch horyzontach czasowych. Pierwszy to dane o podwyżkach zrealizowanych w roku poprzedzającym badanie (maj 2012 – kwiecień 2013). Drugi dotyczy planów podwyżkowych na kolejne 12 miesięcy (maj 2013 – kwiecień 2014). W tabeli 3 zaprezentowano analizę zrealizowanych podwyżek w wybranych branżach. Wynika z niej, że najwyższe podwyżki wynagrodzeń zrealizowano w branży lotniczej. Płaca podstawowa pracowników szeregowych wzrosła w tym sektorze o 5,3%. W przypadku specjalistów i kadry zarządzającej, wartość podwyżek osiągnęła niespełna 5%. Warto nadmienić, że większość badanych firm z tego sektora umiejscowiona jest w woj. podkarpackim. Analizując kolejne dane zauważamy zbliżony poziom podwyżek w sektorze spożywczym i motoryzacyjnym. W branżach tych zrealizowano podwyżki na poziomie 4%. Wyjątek stanowią pracownicy szeregowi zatrudnieni w branży spożywczej, których płace wzrosły w ostatnich miesiącach o 3,8%. Spośród zaprezentowanych danych, najniższe podwyżki wystąpiły w branży produkującej opakowania i tworzywa sztuczne. Wzrost płac podstawowych w tym sektorze osiągnął wartość 3,%.

O RAPORCIE

Raport płacowy Sedlak & Sedlak 2013 zawiera informacje o płacach 136 257 osób na 366 stanowiskach. Dane pochodzą z 332 zakładów z całej Polski. Analizy opracowano dla stanowisk wchodzących w skład następujących pionów: naczelnego kierownictwa, sprzedaży, obsługi klienta, marketingu, public relations, finansów, personalnego, informatycznego, administracji, produkcji, utrzymania ruchu, serwisu, badań i rozwoju, jakości, zakupów i logistyki oraz ochrony środowiska i BHP. Znalazły się tam również specjalistyczne stanowiska z branży IT. W raporcie znajdą Państwo informacje o terminie i wysokości zrealizowanych oraz planowanych przez firmy podwyżek, a także o świadczeniach dodatkowych.