Wynagrodzenia kobiet i mężczyzn w 2012 roku

Już po raz dziesiąty mamy przyjemność przedstawić Państwu podsumowanie Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń (OBW). W 2012 roku uczestniczyło w nim 114 718 co sprawia, że jest to największe pozarządowe badanie płac w Polsce. Przedstawienie Państwu tak dokładnych danych o wynagrodzeniach Polaków było możliwe dzięki współpracy z czołowymi polskimi portalami internetowymi: pracuj.pl, interia.pl, gazetapraca.pl, wp.pl.

Jak co roku przypominamy, że w naszym badaniu dominują ludzie młodzi (64,9% ma nie więcej niż 35 lat) oraz osoby z wykształceniem wyższym (75,0%). Sprawia to, że nasi respondenci zajmują bardziej specjalistyczne stanowiska, a ich wynagrodzenia są wyższe niż pozostałych osób. Główną zaletą takiej struktury grupy jest to, że z dużo większą dokładnością od innych źródeł możemy podać jak kształtują się wynagrodzenia na większości specjalistycznych stanowisk. Warto również podkreślić, że w porównaniu do tradycyjnych badań płacowych OBW zawiera dane od pracowników z ponad 20 000 firm. Jest to również jedyne komercyjne badanie zawierające dane o płacach dla każdego województwa i większości powiatów. Ponadto jako jedyni dysponujemy informacjami o wynagrodzeniach na 567 stanowiskach.

Przypominamy również, że prezentując dane liczbowe posługujemy się głównie medianą, gdyż miara ta lepiej niż średnia charakteryzuje badaną populację. Z badań GUS wynika bowiem, iż 2/3 Polaków zarabia poniżej średniej, co może być przyczyną błędów interpretacyjnych. Natomiast mediana jest wartością dzielącą badaną populację na pół.

Ze względów metodologicznych w obliczeniach końcowych uwzględniliśmy dane 107 737 respondentów. Jeżeli w tekście nie zaznaczono inaczej, pisząc o wynagrodzeniach mamy na myśli wynagrodzenia całkowite brutto podane w PLN.

Wszystkie przedstawione stawki stanowią wynagrodzenie całkowite brutto wyrażone w PLN, o ile w tekście nie przedstawiono inaczej.

Czy aby na pewno: „Panie przodem”?

Uniwersalna reguła, która obowiązuje każdego prawdziwego dżentelmena, aby mężczyzna ustępował miejsca kobiecie, istnieje tylko w kanonach savoir-vivre. Na polu wynagrodzeń ta zasada zdaje się nie obowiązywać. Dlaczego? W większości zestawień i porównań wynagrodzeń mężczyźni znacznie wyprzedzają kobiety. Podobnie jest również w naszym badaniu. Mediana całkowitego wynagrodzenia brutto mężczyzn w 2012 roku wyniosła 4 500 PLN, a kobiety zarabiały tylko 3 500 PLN).

Panowie przodem – od Bałtyku aż po Tatry

We wszystkich województwach wynagrodzenia mężczyzn były wyższe niż kobiet. Największe różnice odnotowano w województwie mazowieckim, gdzie różnica na korzyść mężczyzn wynosiła aż 1 500 PLN. Duże różnice pojawiły się też w województwach dolnośląskim i pomorskim, gdzie kobiety zarabiały 1 200 PLN mniej. Najmniejsze dysproporcje zaobserwowano z kolei w województwie podkarpackim – „jedynie” 500 PLN. Szczegółowe informacje o wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn w wybranych województwach zostały przedstawione w tabeli 1.

Wynagrodzenia kobiet i mężczyzn z różnym stażem pracy

Jeżeli przyjrzymy się jak kształtowały się wynagrodzenia kobiet i mężczyzn z różnym stażem pracy na poszczególnych szczeblach zatrudnienia ponownie okazuje się, że panowie zarabiali więcej. Najmniejsze różnice pojawiły się wśród pracowników szeregowych, a największe na najwyższym, dyrektorskim szczeblu. Warto również zaznaczyć, że w obydwu omawianych grupach wynagrodzenia osób ze stażem pracy przekraczającym 16 lat były niższe niż osób pracujących 11-15 lat.

Wykształcenie zmienia niewiele

Jeżeli przyjrzymy się zarobkom kobiet i mężczyzn z różnym wykształceniem okazuje się, że wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia rośnie dysproporcja pomiędzy poziomem płac obu płci. Kobiety z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym zarabiały w 2012 roku 168 PLN mniej. Różnica wśród osób z wykształceniem wyższym była znacznie większa i wynosiła 1 700 PLN.





Wyjaśnienie terminów użytych w artykule:

wynagrodzenie całkowite - miesięczne wynagrodzenie brutto przysługujące pracownikowi z uwzględnieniem wszystkich ruchomych dodatków pieniężnych, takich jak: premie, nagrody i inne.

mediana - Wartość dzieląca wszystkie dane na pół. Poniżej i powyżej mediany znajduje się dokładnie po 50% danych. Innymi słowy, jeżeli mediana wynosi 2 000 PLN, to znaczy, że wynagrodzenie na danym stanowisku jest w połowie zakładów niższe, a w połowie wyższe od 2 000 PLN. Mediana jest miarą statystyczną, która lepiej niż średnia oddaje tendencję centralną wyników, ponieważ średnia może być zaburzona przez wyniki skrajne.

górny kwartyl - wartość, powyżej której mieści się 25% danych. Innymi słowy, jeżeli górny kwartyl wynosi 4 500 PLN, to 75% osób zatrudnionych na danym stanowisku zarabia poniżej, a 25% powyżej 4 500 PLN

dolny kwartyl - wartość, poniżej której mieści się 25% danych. Innymi słowy, jeżeli dolny kwartyl wynosi 2 000 PLN, to 25% osób zatrudnionych na danym stanowisku zarabia poniżej, a 75% powyżej 2 000 PLN.

górny decyl - wartość, powyżej której mieści się 10% danych. Innymi słowy, jeżeli górny decyl wynosi 7 000 PLN, to 90% osób zatrudnionych na danym stanowisku zarabia poniżej, a 10% powyżej 7 000 PLN

dolny decyl - wartość, poniżej której mieści się 10% danych. Innymi słowy, jeżeli dolny decyl wynosi 1 500 PLN, to 10% osób zatrudnionych na danym stanowisku zarabia poniżej, a 90% powyżej 1 500 PLN.

wskaźnik kwartylowy – wartość z dzielenia wysokości wynagrodzeń z górnego kwartyla przez wysokość wynagrodzeń z dolnego kwartyla. Przyjmuje wartości od 1 do nieskończoności. Im większa jest wartość wskaźnika, tym większe jest zróżnicowanie wynagrodzeń.

wskaźnik decylowy – wartość z dzielenia wysokości wynagrodzeń z górnego decylu przez wysokość wynagrodzeń z dolnego decylu. Przyjmuje wartości od 1 do nieskończoności. Im większa jest wartość wskaźnika, tym większe jest zróżnicowanie wynagrodzeń.